Bạn cần đóng bảo hiểm nào khi ở Nhật?

Ngoài thuế ra, thì bảo hiểm cũng là vấn đề gây nhiều thắc mắc đối với các bạn đang đi làm chính thức và baito tại Nhật (Tham khảo bài viết về thuế tại LINK NÀY.)

Thông qua bài này, Tomoni sẽ giải đáp một số thắc mắc xung quanh hai loại bảo hiểm 国民健康保険 (kokumin kenkouhoken, tạm dịch: bảo hiểm sức khoẻ quốc dân) và 社会保険(shakai hoken: bảo hiểm xã hội). Về thông tin chi tiết cụ thể chế độ được hưởng đối với từng loại bảo hiểm, xin đón đọc các bài tiếp theo.

Mục lục

1. Q1: Có những loại bảo hiểm sức khoẻ gì?
2. Q2: Có bắt buộc phải tham gia không?
3. Q3: Tiền bảo hiểm tính như thế nào?
4. Q4: 国民健康保険 có chế độ cho người phụ thuộc không?

Có những loại bảo hiểm sức khoẻ gì?

　Cũng như ở Việt Nam, ở Nhật có rất nhiều loại bảo hiểm, tuy vậy, hai loại bảo hiểm mà chúng ta thường gặp nhất là 国民健康保険 (Bảo hiểm sức khỏe quốc dân) và 社会保険  (Bảo hiểm xã hội theo công ty).

　Về cơ bản, tất cả mọi người đều bắt buộc phải tham gia một trong hai loại bảo hiểm này. Đây là một loại nghĩa vụ được quy định trong luật của Nhật,và không một cá nhân nào đang sinh sống ở Nhật được chấp nhân việc không tham gia bất cứ một hình thức bảo hiểm nào.

★　国民健康保険

  Là bảo hiểm sức khỏe dành cho những người không phải là nhân viên công ty（会社員）   – nhân viên nhà nước (公務員) hoặc những người phụ thuộc của những đối tượng này（扶養者, ví dụ: vợ, con, …）

 Nói một cách dễ hiểu hơn, thì đây là loại bảo hiểm mà sinh viên, người kinh doanh tự do, người đi làm baito dưới số giờ quy định hoặc những người vừa nghỉ việc và chưa vào chỗ làm mới,..  Cần tham gia để được bảo hiểm khi gặp các vấn đề về sức khỏe.

 Đây là loại bảo hiểm do các quận- thành phố quản lý, và tiền bảo hiểm cũng được chính các 市 và 区 quản lý tương tự như thuế thị dân (住民税). Tức là nếu bạn cố tình không nộp sau nhiều lần được nhắc nhở và cảnh báo, các 市 và 区 có quyền đóng băng tài khoản và tự động trừ vào tài sản hiện có của bạn.

★　社会保険

  Là bảo hiểm xã hội (trong đó có bao gồm bảo hiểm sức khỏe, bảo hiểm lao động, bảo hiểm tai nạn lao động,..) mà những người đang làm việc tại một công ty hay cơ quan nào đó (bao gồm cả 正社員、契約社員、派遣社員 và cả những người đi làm baito với số giờ đi làm tối thiểu 30h/tuần) tham gia để được hưởng các quyền lợi bảo hiểm khi gặp các vấn đề về sức khỏe, lao động…

 Đây là loại bảo hiểm do các công ty – nghiệp đoàn bảo hiểm phụ trách. Công ty bạn tham gia vào nghiệp đoàn bảo hiểm nào, thì bạn sẽ được đăng ký bảo hiểm theo nghiệp đoàn bảo hiểm đó, và tùy vào từng công ty mà chế độ bảo hiểm cũng khác nhau đôi chút.

 Khác với bảo hiểm 国民健康保険, tiền bảo hiểm loại này sẽ do công ty đóng 50% và bạn đóng 50%, nên cũng được lợi tương đối tiền.

Có bắt buộc phải tham gia không?

　Như đã nói ở trên, ở một thời điểm, bạn bắt buộc phải tham gia một trong hai loại bảo hiểm này. Thế có nghĩa là, nếu bạn đã đóng 社会保険 theo công ty, thì không cần phải đóng 国民健康保険 nữa.

　Ví dụ, trước đây bạn là du học sinh và đóng bảo hiểm theo 国民健康保険, nhưng sau đó bạn tốt nghiệp, đi làm và đóng bảo hiểm theo 社会保険 của công ty. Khi đó, bạn sẽ không có nghĩa vụ phải đóng tiếp 国民健康保険 nữa.

　Tuy vậy, nếu bạn không làm thủ tục báo cắt trên quận thì họ sẽ mặc định là bạn vẫn tham gia, và sẽ vẫn gửi giấy tờ yêu cầu nộp tiền về như trước đó. Vì vậy, nếu đã đi làm và tham gia bảo hiểm theo công ty, hãy nhớ mang thẻ bảo hiểm mới lên quận để làm thủ tục trả lại thẻ bảo hiểm cũ và cắt bảo hiểm 国民健康保険 đi nhé.

　Và ngược lại, nếu bạn đã nghỉ việc mà chưa tìm được việc mới (để theo bảo hiểm của công ty mới), thì nhớ ra quận để đăng ký tham gia lại vào 国民健康保険 nếu như không muốn phải tự trả 100% số tiền khám chữa bệnh nếu như gặp trường hợp không may nào trong khoảng thời gian này nhé.

　Hoặc bạn cũng có thể lựa chọn tiếp tục tham gia bảo hiểm theo nghiệp đoàn bảo hiểm mà mình đã đóng khi còn đi làm (社会保険の任意継続), tuy vậy, vì bạn không còn làm việc ở công ty nữa, nên sẽ phải tự trả 100% số tiền bảo hiểm chứ không được hỗ trợ 50% nữa.

Tiền bảo hiểm tính như thế nào?

　Cả hai loại bảo hiểm đều tính dựa theo thu nhập trong năm của bạn.

　Tức là kể cả bạn có là sinh viên, nhưng nếu bạn làm baito nhiều và có thu nhập nhiều, thì tiền bảo hiểm cũng theo đó mà đội lên. Để tham khảo về mức tiền bảo hiểm 国民健康保険 phải đóng dựa theo thu nhập hiện tại, bạn có thể tham khảo trang web dưới đây.

　Link :  Kokuho-keisan

Lưu ý:
Tùy vào từng quận-thành phố mà các mức tiền bảo hiểm được quy định khác nhau, nên các số liệu ở đây chỉ mang tính tham khảo chứ không chính xác tuyệt đối.

国民健康保険 có chế độ cho người phụ thuộc không?

　Câu trả lời là KHÔNG.

　国民健康保険 tính theo nhân khẩu, tức là bạn đang đóng bảo hiểm cho mình, giở có thêm vợ- con và muốn đóng thêm, thì số tiền bảo hiểm phải đóng cũng sẽ tăng thêm, chứ không phải tiền bảo hiểm của bạn sẽ cover được cho cả vợ và con.

　Lúc này, mức tiền bảo hiểm phải đóng sẽ căn cứ theo thu nhập của cả hộ gia đình (ví dụ nếu bạn có vợ và vợ đi làm, thì mức tiền bảo hiểm sẽ tính dựa trên tổng thu nhập của cả hai).

　 Đây chính là nhược điểm của 国民健康保険 so với 社会保険, vì 社会保険 có chế độ cover cả người phụ thuộc ( vợ, con,..nếu những người này thỏa mãn những yêu cầu về thu nhập,..). Tức là bạn chỉ cần đóng 1 lần tiền bảo hiểm mà cover được cho cả nhà.